“Now you’re Ugandan.” Soms moet ik heel hard lachen om deze opmerking, maar over het algemeen beschouw ik deze woorden als een groot compliment. Het eerste jaar van mijn avontuur (2017) vroegen boda of Uber drivers vaak hoeveel jaar ik al in Oeganda woonde. Ik wist volgens hen altijd zo goed de weg. Een half jaar was dan mijn antwoord en dit leverde vaak verbaasde reacties op. Ik was al in een vroegstadium ingeburgerd in een andere cultuur.
Na tweeënhalf jaar op en neer te hebben gependeld, besloot ik in 2019 om Oeganda als mijn vaste plek te kiezen. Nee, ik ben niet naar dit land gekomen voor de liefde of een baan in loondienst. En dat maakt dat ik een grote uitzondering ben. Een alleenstaande dame die remote werkt en haar eigen business opstart. Hoe langer ik hier ben, hoe meer ik ervan overtuig raak dat een Afrikaanse man niet aan mij is besteed (wist ik al). Ook zie ik mij niet eeuwig in Oeganda.
Bij mijn bezoek aan mijn thuisland krijg ik natuurlijk de standaardvraag of ik mijzelf weer in Nederland zie wonen en wat mijn plannen zijn. Naast een vakantie zie ik mij eigenlijk niet snel meer in Nederland wonen. Het overgeorganiseerde leven en het weer mis ik absoluut niet. Ook al heb ik af en toe een haat-liefdeverhouding met Oeganda; het onvoorspelbare trekt mij toch ook.
De grootste uitdaging de afgelopen drie jaar was, dat ik mij volledig heb laten onder dompelen in een andere cultuur. Een reis die al vrij snel begon met een paar diepe dalen, maar gelukkig ook hoge pieken. De Oegandese cultuur is het tegenovergestelde van de Nederlandse.
Ik kan overwegen om naar een ander land te gaan, maar het idee dat ik opnieuw moet leren zwemmen in een nieuwe cultuur stel ik voorlopig even uit. De keuze die ik heb gemaakt om voor langere tijd hier te blijven, is een goede geweest. Het wonen op een vaste plek geeft rust en zorgt ervoor dat ik meer vriendschappen kan opbouwen.
Als je als toerist een land bezoekt, leer je niet de cultuur kennen. Ook drie maanden vrijwilligerswerk – waarvoor velen naar Oeganda komen – geeft een beperkt beeld van het leven hier.
Werken in een local community, wonen tussen de locals en een eigen huis huren, leert je zwemmen. Neem van mij aan; het is soms keihard verzuipen. Ook ik heb iets te vaak geld uitgeleend, veel te veel betaald, ingetuimd in onduidelijke verhalen, gevallen voor een van de grootste muzungu hunters van Kampala en belazerd door zogenaamde ‘vrienden’. Het hoort erbij.
Het waren harde lessen en soms is het beter ‘to learn it the hard way’. Op de moeilijke momenten waren er uit het niets lieve mensen om mij heen om mij er weer bovenop te slepen. En mijn Nederlandse vrienden zijn er altijd om een luisterend oor te bieden met telefoontjes van minimaal twee uur.
In het diepe springen, dat is wat ik vanaf het begin heb gedaan. Altijd mijn gezond verstand geprobeerd te gebruiken en dat heeft ervoor gezorgd dat ik enigszins de schade beperkt kon houden in bepaalde situaties.
Leven in Oeganda is simpelweg niet makkelijk. Hoe langer ik hier ben, hoe moeilijker ik het af en toe vind. Als je hier slechts voor een paar maanden bent, is het een ander verhaal. Op lange termijn heb je behoefte aan mensen van wie je op aankunt en op kan bouwen.
Het is moeilijk om mensen echt te kunnen vertrouwen en diepgaande relaties op te bouwen. De definitie vriendschap heeft in mijn ogen een andere betekenis. Daarnaast is de communicatie vaak onduidelijk en dit kan mij leegzuigen. Over het nachtleven en de bubbels waarin mensen leven in Kampala, kan ik inmiddels boeken vol schrijven. Misschien ga ik dat ooit nog eens doen.
Al met al ben ik de afgelopen jaren Nederland meer gaan waarderen en probeer ik in Oeganda uit te leggen waar ik vandaan kom. Dat het in mijn cultuur er anders aan toegaat, dat we beiden soms Chinees praten. Lees elkaar totaal niet begrijpen. Ik merk dat ik na drie jaar ben ingeburgerd. Dingen neem zoals ze zijn. Ik vis niet meer altijd naar een verklaring voor iets, omdat je die toch niet gaat krijgen.
Ik probeer de mensen om mij heen iets mee te geven zoals ze dat ook bij mij doen. We kunnen beiden van elkaar leren. En als ik niet meer Chinees praat en verzuip dan is het tijd om mij te laten onderdompelen in een nieuwe cultuur.