Coronavirus in Oeganda

“At least the president didn’t announce a curfew.” Curfew? Ik moest dit woord even googlen. Avondklok? Een avondklok is toch iets voor oorlogsgebieden? Dat je naar een bepaalde tijd niet meer naar buiten mag omdat het te onveilig is. Je neergeschoten kunt worden of dat er raketaanvallen plaatsvinden?

Het is een feit. Sinds eind maart heb ik voor het eerst in mijn leven te maken met een avondklok en zit ik in lockdown in Oeganda. En de hoofdstad Kampala lijkt af en toe op een oorlogsgebied. Ik kan mij nog goed herinneren dat een Franse vriendin uit Kampala mij ergens na de kerst attendeerde op een nieuw virus in China. Ach je moet niet alles geloven wat er in de media wordt geschreven, reageerde ik nog nonchalant. Inmiddels weten we beter en heeft het coronavirus de wereld gereset.

Ik blijf

Ergens in maart kreeg ik meerdere malen de vraag van vrienden wat ik ging doen. Blijf je of ga je terug naar Nederland? Eigenlijk is deze vraag nooit zo relevant voor mij geweest. Naar Nederland? Waarom? Oeganda is nu mijn thuis en in Kampala staat mijn huis. Als je de beslissing maakt om in een land als Oeganda te gaan wonen, dan weet je dat het gezondheid- en veiligheidsrisico’s met zich meebrengt. En om nou gelijk het eerste vliegtuig naar Nederland terug te pakken, vond ik nogal ver gaan. Ook zag ik het niet echt als een optie om maanden bij mijn moeder te bivakkeren op de zolderkamer. Denk dat mijn moeder dit ook niet echt als een optie zag.

Bestrijden van epidemieën

Daarnaast voelde ik mij op dat moment veiliger in Oeganda dan in Nederland waar het coronavirus zich in rap tempo verspreidde. Uiteraard wel realistisch blijven, want een land als Oeganda telt slecht 55 IC-bedden en het gezondheidssysteem kan een grootschalige corona-uitbraak gewoonweg niet aan. Daarom is het beleid vooral gericht op preventie. Door de jaren heen heeft Oeganda veel ervaring opgedaan met het bestrijden van epidemieën. Recentelijk nog de Ebola-uitbraak in buurland Congo. Maar hoe zit het met het coronavirus in Oeganda? Hoeveel mensen zijn er besmet? Wat voor maatregelen neemt de overheid? Hieronder de belangrijkste vragen met een antwoord.

Belangrijkste vragen op een rij

1. Wanneer was de eerste case met het coronavirus in Oeganda?
   Op 21 maart zijn de eerste twee cases bevestigd. Het betrof twee Oegandesen die terugkwamen vliegen vanuit Dubai.
2. Hoeveel cases heeft Oeganda tot nu toe?
   Dagelijks verstuurt het Ministerie van Health een online update. Rechts zie je de laatste cijfers per 5 mei 2020. Momenteel heeft Oeganda 97 officieel bevestigde gevallen van corona, maar nu liggen er nog 18 personen in het ziekenhuis.
3. Kun je nog vliegen naar Oeganda?
   Nee, het vliegveld en de grenzen zijn sinds 23 maart gesloten. Alleen cargo is nog toegestaan. Bijna alle positieve testen bleken afkomstig van Oegandesen die uit het buitenland kwamen. De overheid trad als snel adequaat op. Reizigers uit de grootste risicolanden moesten verplicht twee weken in quarantaine. Al snel kwam Nederland hierbij. Dit betekende in eerste instantie een klap voor het toerisme. Een belangrijke inkomstenbron. Verder werden reizigers bij aankomst op het vliegveld in Entebbe aan een gezondheidscontrole onderworpen o.a. koortsmetingen.
4. Kan ik nog terug naar Nederland?
   Nee, alle Nederlanders die terugwilden naar Nederland konden dat aangeven bij de ambassade. Iedereen op deze lijst is met een repatriëringsvlucht terug naar Nederland. Deze vluchten zijn totstandgekomen dankzij de samenwerking tussen verschillende Europese ambassades en airlines. KLM heeft tot het laatste moment nog een aantal vluchten kunnen uitvoeren. Ik zou in mei voor een vakantie naar Nederland komen, maar mijn KLM-vlucht is een aantal weken geleden geannuleerd. Af en toe grijpt het wel even naar mijn keel dat ik hier ‘vastzit’ en voorlopig (lees komende maanden) geen kant op kan.
5. Welke maatregelen zijn getroffen om het coronavirus te bestrijden?
   De overheid is een voorlichtingscampagne gestart om mensen te attenderen op de gezondheidsrisico’s van het coronavirus. Hier wordt het COVID-19 genoemd. Handen wassen en niezen of hoesten in de elleboog. Vanaf 25 maart is het openbaar vervoer verboden, evenals grootschalige evenementen en religieuze bijeenkomsten. Daarnaast moesten bars, clubs, en scholen hun deuren sluiten.
6. Is er een lockdown?
   Ja, sinds eind maart zitten we in lockdown. Bijna alles is dicht en we mogen geen autorijden, dit is alleen toegestaan als je een speciale sticker hebt. Verder is er een avondklok ingesteld die ingaat om 19 uur en duurt tot half zeven ’s ochtends.
7. Hoe zit het met de social distance?
   Social distance is in een land als Oeganda veel moeilijker te handhaven. De lokale communities (sloppenwijken) in Kampala zijn overbevolkt nu alle kinderen thuis zijn. Het is onmogelijk om in deze wijken een 1,5 meterregel in te voeren. Banken, supermarkten en markten moeten wel aan deze eisen voldoen. Op de markt is een touw gespannen om afstand te houden. Bij de bank is er voldoende ruimte tussen stoelen en mogen er niet te veel mensen naar binnen. In de supermarkt is vooral bij de kassa met stickers aangegeven waar je moet staan.
8. Is het veilig om over straat te gaan?
   Ja, ik werk nog gewoon vanuit huis. De president roept mensen wel op om zoveel mogelijk thuis te blijven. Gelijk na de aankondiging van de lockdown heb ik een mountainbike aangeschaft, zodat ik wat flexibeler ben. Verder moet je overal handen ontsmetten en/of wassen. In het begin gebruikte politie en leger veel geweld tegen iedereen die zich niet aan de regels hield. Op de harde aanpak was veel kritiek. De president heeft in een van zijn toespraken afkeur hiertegen uitgesproken en sindsdien gaat het beter.
9. Hoe wordt de avondklok gehandhaafd?
   Aan de local defence unit (LDU) de taak om te zorgen dat niemand op straat hangt na 19 uur. LDU gebruikt hierbij het nodige geweld. In mijn buurt treden ze de ene keer iets harder op dan de andere keer. De avondklok is ingesteld om criminaliteit te voorkomen, omdat veel mensen nu werkloos thuiszitten.
10. Als er geen openbaar vervoer is hoe gaan mensen naar hun werk?
    Rond 20 maart wordt afgeraden om het openbaar vervoer te gebruiken en sinds 25 maart is het verboden. Dit betekent dat heel veel Oegandesen niet naar hun werk kunnen. En helaas hier geen regelingen als werktijdverkorting. Niet naar werk betekent geen inkomsten. Verder zijn de scholen dicht en kinderen krijgen veelal lunch op school. De belangrijkste maaltijd van de dag. Nu zijn alle kinderen thuis en moeten er extra monden gevoed worden.
11. Onderneemt de overheid actie om de armeren tegemoet te komen?
    Ja, het is niet toegestaan om op eigen houtje fundraisers te organiseren en voedsel uit te delen. Politici die dit doen worden aangeklaagd voor moord. De grootste oppositieleider van het land Bobi Wine was een actie begonnen. Vandaar deze zware aanklacht. Er is een National Task Force die geld inzamelt en in de sloppenwijken delen zij voedsel uit. Je krijgt bonen en posho. Het is lang niet genoeg, maar er gebeurt ten minste wel iets.
12. Zijn er plunderingen?
    Nee, politie, leger en LDU treden hard op. Eigenlijk houd je het wel uit je hoofd om hiertegen in te gaan. Wie niet horen wil, moet maar voelen is hier het principe.
13. Hoe gaat nu verder met de lockdown?
    President Museveni houdt minimaal wekelijks een toespraak over de stand van zaken omtrent het coronavirus. Op 5 mei liep de lockdown af, die eerder met 21 dagen was verlengd. Er zijn verzachtende maatregelen getroffen. Een aantal sectoren mogen hun deuren weer openen en verder is het dragen van een mondkapje vanaf vandaag verplicht. De ‘verzachtende’ maatregelen gelden voor de komende 14 dagen en daarna horen we weer hoe het verder gaat.
14. Hoe staat ik er zelf in?
    Op zich gaat het wel goed. Ik werkte al vanuit huis, dus in dat opzicht is er niet veel veranderd. Doordeweeks heb ik genoeg te doen. Ik merk wel dat ik te lang thuiszitten slecht trek. In het weekend moet ik er echt even uit om inspiratie op te doen voor een nieuwe frisse werkweek. Fietsen is een goede therapie hiervoor en ik ga bij vrienden langs. De maatregelen worden met harde hand gehandhaaft in het begin moest ik hier wel aanwennen, maar ik merk dat het ook veel duidelijkheid creëert. Iedereen weet waar hij/zij aan toe is. En een Kampala zo zonder files, verkeerschaos en luchtvervuiling is stiekem wel heel erg fijn!